تعطیلات نوروز فرصتی برای رونق گردشگری ریلی
محمد ارفع، کارشناس حوزه حمل‌ونقل ریلی
امروزه حمل‌ونقل ریلی نقش بسیار زیادی در جابه‌جایی بار و مسافر دارد به صورتی که در بسیاری از کشورها، ریل نه تنها برای جابجایی بلکه مسیر آن جنبه توریستی و گردشگری یافته و از آن به‌عنوان یک فرصت برای توسعه بخش گردشگری استفاده می‌شود.
پیشینه احداث و بهره‌برداری موفق اولین راه‌آهن در ایران به سال ۱۸۴۸ میلادی از رشت به بندر پیر بازار و بندر انزلی باز می‌گردد. این مسیر که بعدها دیگر مورداستفاده قرار نگرفت و بازنشسته شد اولین میراث ما در این خصوص محسوب می‌شود با این‌حال بیشتر مردم کشور اولین ریل‌گذاری موفق و ملموس را مسیر تهران به شاه عبدالعظیم حسنی (شهرری) می‌دانند زیرا در آن سال‌ها بسیار مورد استفاده قرار می‌گرفت و باعث نزدیکی هر چه بیشتر پایتخت به یکی از محل‌های گردشگری موقت تهران شد و قطار آن از جابجایی صرف به یک خط گردشگری مبدل شده بود..
پس‌از این تجربه‌های ابتدایی چه در حوزه جابجایی و چه در حوزه گردشگری تاکنون راه‌آهن تلاش کرده است تا با فناوری‌های نوین طی سال‌های متوالی خود را بروزرسانی کرده و با افزایش خطوط و ارتقا دسترسی مردم به ریل زمینه را برای ترغیب سفر ریلی توسط هموطنان افزایش دهد. با این حال به علت‌های مختلفی تمایل مردم به استفاده از ناوگان ریلی آن‌چنان‌که باید و شاید افزایش نیافته است.
اگر نگاهی گذرا به صنعت گردشگری ریلی در کشورهای اروپایی و آسیای شرقی بزنیم خواهیم یافت که نقش راه‌آهن در سفرهای توریستی در این مناطق بسیار پررنگ است و مسافران ریلی خارجی نه به مبدأ و مقصد بلکه به طول مسیر نیز و جاذبه های بی‌بدیل عبور آهن از مناطق صعب‌العبور نیز توجه می‌کنند. این مسئله اما با عادت‌های رفتاری هموطنان ما سازگاری ندارد و بسیاری از مردم ریل و جاده را تنها وسیله‌ای برای رسیدن به مقصد می‌دانند و از جاذبه‌های مثال‌زدنی آن یا باخبر نیستند یا به آن بی‌توجه هستند.
بخش ریلی ایران نیز در این سال‌ها تلاش کرده است تا با افزایش مسیرهای ریلی مانند تهران- همدان، تهران-کرمانشاه و تهران-قزوین –رشت همچنین با احداث خطوط ریلی ویژه گردشگری مردم را بیش از پیش با ریل آشتی دهد و ایرانیان را به افزایش سفر با راه‌آهن به ویژه سفرهای گردشگری ترغیب کند.
با نزدیکی به بهار ۱۳۹۸ و شروع پیش‌فروش بلیت‌های نوروزی قطار تبیین جایگاه حمل‌ونقل ریلی در گردشگری ویژه این ایام بسیار لازم به نظر می‌رسد و دو حالت را برای توسعه این صنعت در حوزه توریسم و همزمانی آن با انبوه درخواست جابجایی از طریق ریل را می‌توان مورد بررسی قرارداد.
باید به گونه‌ای تبلیغات صورت گیرد که حوزه سفر ریلی از حوزه جابه‌جایی ریلی خارج شده و هموطنانی که پیش‌تر از جاذبه‌های محیطی مسیرهای عبوری بی‌اطلاع بودند از این جاذبه‌ها مطلع شوند و تقاضا برای سفر در طول روز در مسیرهای زیبای راه‌آهن برای بهره‌گیری از جاذبه‌های بصری مسیر افزایش یابد.
باید به گونه برنامه‌ریزی شود تا تعداد سرویس‌دهی قطارهای گردشگری یک‌روزه در ایام نوروز افزایش یابد تا بوسیله این افزایش و شناساندن آن به مردم افرادی را که در این ایام در شهرهای بزرگی مانند تهران زندگی می‌کنند و به هزاران دلیل امکان، فرصت و توانایی سفر و طبیعت‌گردی چندروزه را ندارند از طریق این مسیرها به تفریح و تفرج بپردازند.
تمامی نکات مذکور بالا همچنین دو حالت ممکنی که باید توسط متولیان امر برای نیل به آن اقدامات لازم صورت گیرد شاید یک راه را به ذهن تبادر کند و آن‌هم این است که توسعه صنعت گردشگری ریلی نه یک حرکت خواستنی در ایام نوروز بلکه ضرورتی است که باید به طرق مختلف به آن پرداخت تا شاهد شکوفایی این مدل حمل‌ونقل در صنعت گردشگری باشیم.
