اعلام آمادگی اکو برای همکاری با OSJD / موافقت ایران و آذربایجان برای نهایی شدن خط ریلی/ راه‌آهن اوکراین پل میان خاورمیانه و اروپا می‌شود/ توسعه کریدورها و محورهای ریلی در قزاقستان/ برای کریدورها پاسپورت تعریف شد/ بنادر ایران به ریل‌های آسیا متصل می‌شوند

نخستین نشست تخصصی سازمان همکاری راه‌آهن‌ها ( OSJD ) در تهران به میزبانی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران برگزار شد تا موضوعات مهمی در حوزه توسعه ریلی حمل بار در منطقه اوراسیا به نقد و بررسی گذاشته شود.

یازدهمین کنفرانس بین المللی این سازمان در تهران، با عنوان حمل‌ونقل ریلی به عنوان پلی میان آسیا و اروپا از روز سه شنبه ۱۰ مهر۹۷ آغاز شد و در قالب این رویداد، بررسی موضوعاتی چون حمل‌و‌نقل اروسیا، اتصالات کریدور جنوبی از ایران تا چین و… میان کارشناسان ایرانی و بین‌المللی بررسی شد. در این رویداد، اهداف ایران در توجه به نقش استراتژیک حمل‌ونقل ریلی وافزایش آن، حمل‌ونقل چند وجهی، مدرنیزه کردن و توسعه حمل‌ونقل ریلی و توجه به شرکای منطقه ای مورد تایید سازمان همکاری راه‌آهن ها OSJD قرار گرفت و از تلاش‌های ایران هم تقدیر شد. در ادامه مشروحی از این نشست تخصصی که صبح تا بعداظهر روز اول این رویداد برقرار بود را به روایت روابط عمومی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران می‌خوانید:

نیاز به تصمیماتی در سطح عالی دولت‌ها
زوییدا آسپایوا، رئیس کمیته بار سازمان همکاری راه‌آهن ها OSJD در این نشست تخصصی، گفت: حمل‌ونقل ریلی در منطقه نیاز به توسعه دارد و در این میان نقش شرکای منطقه ای از اهمیت بالای برخوردار است.
وی با بیان اینکه در این جلسه اعضا می توانند به بیان تجربیات خود بپردازند و مشکلات و چالش ها را مورد بررسی قرار دهند ، افزود: نقش کریدورها در افزایش ظرفیت تبادلات و حمل بار بسیار موثر است.
رئیس کمیته بار سازمان همکاری راه‌آهن ها OSJD هدف از تشکیل این سازمان را تعامل نزدیکتر اعضا با یکدیگر دانست و افزود: درحال حاضر این سازمان با شرکت های راه‌آهن و بخش خصوصی در تعامل است و ظرفیت های فراوانی برای توسعه بخش ریلی در منطقه وجود دارد.
وی با اشاره به اساسنامه رئیس کمیته بار سازمان همکاری راه‌آهن ها OSJD گفت: این سازمان ۵ کمیسیون و ۲ گروه دائمی دارد که فعالیت های کمیته را انجام می‌دهند، یادآور شد: در تلاش برای توسعه شبکه های ریلی کشورهای عضو سیاست گذاری های مهم و مذاکرات بین المللی انجام گرفته و بر این اساس ۱۳ مسیرو کریدور تعریف و طبقه بندی شده است
آسپایوا همچنین در این جلسه خواستار همکاری بیشتر OSJD با اعضای اکو شد و تاکید کرد: بسیاری ازطرح‌های اکو نظرات اعضای OSJD هماهنگی دارد و ما همه وجوه حمل‌ونقل را در نظر داریم.
وی با تاکید براینکه همکاری‌ها تنگاتنگ درسطح دولت‌های برای افزایش حمل‌ونقل ریلی باربسیار حائز اهمیت است، یادآور شد: اجرای بسیاری از طرح‌ها مستلزم تصمیماتی در سطح عالی دولت‌ها است.

شیوه های به روز رسانی شده
آسپایوا درعین حال یادآور شد که هر کشوری برای توسعه راه‌های و مسیرهای قدیمی خود چگونگی توسعه را تعیین می‌کند و OSJD فقط اطلاعات به راه‌آهن‌های کشور ها می‌دهد ، با این حال باید گفت راه‌های قدیمی اینها جزو اولویت‌های سرمایه‌گذاری هستند .
وی همچنین درخصوص توقف زیاد برخی از کانتینرهای ریلی تشریح کرد: حمل‌ونقل هر کانتینر بر اساس اسناد وبارنامه صورت می‌گیرد و توقف آن دلایل مختلف دارد که قابل پیگیری است، اما دربخش‌هایی این امر به تخلف مشتری بر می‌گردد که به عنوان مثال یا مشتری به طور کامل تعامل ایجاد نمی‌کند و یا بارنامه را درست و کامل تنظیم نکرده است .
وی با تاکید بر اینکه کشورها باید نهایت تلاش خود رابرای تسهیل حمل‌ونقل داشته باشند و در سطوح اقتصادی و وزرا و مدیران ارشد مشکلات را بررسی و حل و فصل کنند ، گفت: در حال حاضر بسیاری استفاده از تجربه سازمان‌های بین المللی در ایجاد کریدورهای مختلف از یک سو و از سوی دیگر حمل‌ونقل چند وجهی و استفاده از شیوه های به روز رسانی شده مورد نیاز مشتریان است .
آسپایوا افزود: توجه به بهره برداری از آی تی و ابعاد زیست محیطی در حمل‌ونقل از جمله موارد است که کشورهای اروپایی نسبت به آن اصرار دارند .

ایران عضو فعال OSJD
میخائیل سوالوژسکی معاون رئیس کمیته OSJD نیز در این جلسه با بیان اینکه درمورد برخی از بارنامه ها با مشکلاتی مواجه هستیم گفت : تلاش می‌کنیم تا با همکاری اتحادیه اروپا این‌گونه مشکلات و موانع را برطرف کنیم.
وی با اشاره به اینکه ایران عضو فعال OSJD است، افزود: کشورهای عضو OSJD نیازمند رایزنی ها ی مشترک و تعامل با یکدیگر هستند.
سوالوژسکی با اشاره به فعالیت های OSJD در منطقه ، یادآورشد: در ۶ دهه گذشته فعالیت ها و عملکرد های مختلفی را در حوزه حمل بار در اوراسیا داشته‌ایم که فعالیت اصلی آن درکمیته OSJD شکل گرفته است.
وی حمل‌ونقل‌کالا توسط کانتینر را موضوعی قابل توجه دانست وگفت: درمیان اعضا ظرفیت این نوع حمل‌ونقل افزایش یافته اما نیازمند همکاری بیشتر برای توسعه این ظرفیت هسیتم .

احداث ترمینال باری گندم 
علی قاسیموف رئیس شرکت سهامی راه‌آهن آذربایجان نیز در این اجلاس با اشاره بهبود همکاری ها میان اعضای OSJD، گفت: به دنبال راهکارهای مشترک برای سود آوری و دست یافتن به پروژه های جدید هستیم .
وی با اشاره به اینکه در این راه باید چالش‌ها را برطرف کرده و مشکلات را بایکدیگر در میان بگذاریم ، افزود: آذربایجان نقش مهمی برای ایجاد ارتباط با اروپا در منطقه دارد و در حقیقت هاب اصلی در منطقه به شمار می‌رود .
قاسیموف با بیان این که آذربایجان کار گسترده یکپارچگی سیستم ریلی با سیستم جهانی را آغاز کرده است ، اضافه کرد: کریدور شمال به جنوب ازاهمیت بسیاری برای ما برخوردار است و درصدد هستیم به بهترین و کارآمد ترین وجه خلیج فارس را به روسیه اتصال دهیم.
وی با اشاره به موافقت ایران و آذربایجان برای نهایی شدن خط ریلی آستارا – آذربایجان – آستارا – ایران ، گفت : این پروژه ۱۸ فوریه ۲۰۱۸ آغاز شده و اولین مرحله آن احداث ترمینال باری گندم در سال ۲۰۱۹ است.
رئیس شرکت سهامی راه‌آهن آذربایجان با اشاره به اینکه با نهایی شدن پروژه آستارا در ایران می توانیم شمال اورپا به روسیه و آذربایجان متصل کنیم و از آنجا تا جنوب و خلیج فارس اتصال ریلی را برقرار کنیم ، افزود: در کریدور شرق به غرب نیز آذربایجان به قزاقستان و بندر گرجستان متصل شده و از این مسیر ارسال کالا به اروپا، کشورهای ساحلی دریای خزر، ایران ، ترکیه و دریای سیاه حمل‌ونقل می شود.
وی با اشاره به اینکه ۳ هزار واگن را برای افزایش سرعت و شتاب این مسیر انتخاب کرده ایم ، یادآور شد : سرعت و تعرفه مناسب در این مسیر می تواند جذاب بارهای ریلی باشد.
قاسیموف در باره توسعه جنوب به غرب نیز گفت: استفاده از مسیر لهستان در این کریدور فعال است و بین کشورها رژیم تعرفه ای مورد استقبال دو طرف تعیین شده است.

توسعه محورهای ریلی در دستور کار راه‌آهن قزاقستان 
درادامه سایان ژور کابایف رئیس شرکت سهامی راه‌آهن قزاقستان با اشاره به اینکه راه‌آهن این کشور نقش مهمی در منطقه اوراسیا دارد، گفت: راه‌آهن قزاقستان برای توسعه مسیر ریلی خود توسعه کریدورها و محورها ریلی را در دستور کار خوددارد .
وی با بیان اینکه این کشور ترانزیت بارهای فله و بارهای کانتینری را در دستور ار خود قرارداده است ، افزود : بیشتر بارهای کانتینری قزاقستان به مسیر چین تا اروپا تعلق دارد.
کابایف با اشاره به اینکه برای جذب بار ترانزیت راه‌آهن قزاقستان سیستم تعرفه انعطاف پذیری را تعریف کرده است ،اضافه کرد: برای بیش از ۶۰ محصول تعرفه های ترجیحی را در نظر گرفته ایم.
وی با یادآوری افزایش حجم بار کانتینری این کشور در سال ۲۰۱۵ ، گفت: در سال جاری افزایش ۵۸ درصدی بار کانتینری از چین به اروپا را تجربه کردیم.
رئیس شرکت سهامی راه‌آهن قزاقستان با اشاره به اینکه رقابت پذیری را در توسعه ریلی این کشور مد نظر قرار داده‌ایم، افزود: برای حفظ رشد مبادلات باری خود به کریدورهای مختلف پیوستیم و باایجاد شرکت‌های لجستیک، بهینه سازی حمل‌ونقل و تکمیل مسیرهای موجود تلاش می‌کنیم تا ظرفیت کانتینری خود را افزایش دهیم.
وی با بیان برنامه انتقال رب و گندم از این کشور به ترکیه، اضافه کرد: ۸ قطار کانتینری از این محصولات را ارسال کردیم و ۴ قطار نیز از چین در حال طی مسیر هستند.

برقی سازی نیمی از راه‌آهن اوکراین 
از سوی دیگر ایوان کوریا کوف، رئیس شرکت سهامی عام راه‌آهن اوکراین در این نشست با اشاره به اینکه راه‌آهن اوکراین پلی میان خاورمیانه و اوکراین محسوب می شود، گفت: ۸۰ درصد حمل بار در این کشور به وسیله راه‌آهن صورت میگیرد.
وی با بیان اینکه نزدیک به نیمی از خطوط راه‌آهن این کشور برقی شده است، افزود: برقی سازی در خطوط ریلی اوکراین همچنان ادامه دارد .
رئیس شرکت سهامی عام راه‌آهن اوکراین ، اهمیت به استفاده از آی تی ، تسهیل سیاست های تعرفه ای و خدمات در مرز را از جمله اولویت های راه‌آهن این کشور خواند و ادامه داد : با به دنبال مدول اینتر مدال ( حمل‌ونقل کالا ، تدارکات و تجارت خارجی هستیم و سعی می کنیم که دسترسی ریلی را برای مشتریان خود تسهیل کنیم .
وی از رشد ۵۵ درصدی حمل بار ریلی در این کشور در سال جاری خبر داد و گفت: ۴۵ درصد از این میزان به بار کانتینری مربوط می شود.
کوریاکوف بابیان اینکه حمل بارکانتینری اوکرین از۵/۱ درصد در سال گذشته به ۲ درصد در سال جاری رسیده است، افزود: در حال حاضر اوکراین می تواند ۴ قطار کانتینری را در روز داشته باشد و برای احیای جاده ابرایشم از هر مسیری که از اواکرین عبور کند استقبال می کنیم.
وی با اشاره به تلاقی این کشور با مجارستان و لهستان و … تاکید کرد: ما به دنبال توسعه قطار کانتینری هستیم و تمام تلاش خود را می کنیم که حتی با وجود موانع جغرافیایی، بتوانیم مشکلات موجود را برطرف کنیم.
رئیس شرکت سهامی عام راه‌آهن اوکراین با یادآوری اینکه چینی ها خواستار مذاکراتی برای رفع موانع کانتینری در اوکراین شدند، گفت: اوکراین ، اسلواکی و مجارستان توجه ویژه ای به موضوع حمل ونقل باری ریلی کانتینری دارند و رقابت شدیدی میان ریل و حمل ونقل زمینی در این زمینه درجریان است.
کوریاکوف توقف کوتاه، تخلیه و بارگیری سریع را از جمله دلایل افزایش حمل بار کانتینری دراین کشور خواند و یاد آور شد : با استفاده از این سیستم، سرعت را افزایش داده و قیمت ها را تا ۱۵ درصد کاهش داده‌ایم.
وی از توجه خاص و حرکت راه‌آهن اوکراین به سمت حمل پاک در سال جاری خبر داد و گفت : معیار ما در این زمینه تسهیل تجارت و خدمات به مشتریان و ضمانت جابجایی با زمان مناسب است
رئیس شرکت سهامی عام راه‌آهن اوکراین با اشاره به اینکه این کشور۲۵ سال تجربه حمل و نقل کانتینری ریلی دارد،افزود: حمل کانتینری از نظر تجاری برای اوکراین حائز اهمیت است.
کوریاکوف از اعضای سازمان همکاری های راه‌آهن OSJD خواست که به عنوان حلقه های یک زنجیر برای حفظ و افزایش تولید بار به یکدیگر کمک کنند.

اعلام آمادگی اکو برای همکاری با OSJD
همچنین احمد صفاری مدیر حمل‌ونقل و ارتباطات سازمان همکاری های اقتصادی (ECO) در این نشست گفت: سازمان اکو آماده همکاری با سازمان بین المللی همکاری های راه‌آهن OSJD است.
وی با اشاره به حضور بازیگران کلیدی حمل‌ونقل ریلی باری در سازمان بین المللی همکاری های راه‌آهن ، افزود: منطقه اکو ۱۰ عضو دارد و مساحت کشورهای عضو آن ۱۸ درصد وسعت آسیا را در بر می گیرند .
صفاری با یادآوری اینکه این خطوط ریلی و اتصالات جاده ای موجب می شود تا این منطقه از یک طریف به چین و از سوی دیگر به اروپا و اسکاندیناوی متصل شود، اضافه کرد: طراحی تعدادی از کریدورها از سوی اکو به منظور رشد اقتصادی و اجتماعی برای مردم کشورهای منطقه است و موجب انتقال آسان کالا دراین مسیر می شود .
مدیر حمل‌ونقل و ارتباطات سازمان اکو با تشریح تاریخچه و اقدامات صورت گرفته در این سازمان برای رفع چالش ها و توسعه زیر ساخت ها در منطقه، گفت: در سند ۲۰۲۵ تاکید شده است که کشورهای عضو باید با استفاده از زیر ساخت های جدید، اتصلات فیزیکی میان کشورها و بازارهای عضو را تقویت و را فراهم بیاورند.
وی گفت : در اکو کریدور استانبول به آلماتی و استانبول به بندرعباس به ترتیب در ماه مارس ۲۰۰۲ و ۲۰۱۱ تست و کشورهای مسیر از آن استفاده کردند، اگرچه چندی بعد به دلیل چالش های جهانی تقاضا برای استفاده از آن کاهش یافت اما درحال حاضر این تقاضا افزایش یافته و در نهمین اجلاس وزاری حمل‌ونقل اکو تصمیم گرفته شد این مسیر احیا شود .
صفاری بااشاره به اینکه کریدور استانبول تهران و تهران استانبول بعد از ساخت خط ریلی کرمانشاه به بم، موجب اتصلال کراچی و اسلام آباد به استانبول می شود، افزود: دولت هایی که در مسیر این کروریدورهای هستند باید به عملیاتی شدن و رفع موانع تعرفه ای آن کمک کنند.
وی با یادآوری اینکه براساس توافق ایران و ترکیه به منظور جذب کامل و محموله در این مسیر گفت : دو کشور قرار گذاشتند تا سال ۲۰۱۸ به طور کامل خطوط را اتصال داده و جذب بار داشته باشند.
مدیر حمل‌ونقل و ارتباطات سازمان اکو با بیان اینکه کریدور قزاقستان ، ترکمنستان ، کشورهای CIS را به خلیج فارس وصل می کند و تاثیرات اقتصادی فراوان دارد ، افزود: در ۲۰۱۶ گندم از خلیج فارس به قزاقستان منتقل شده و پس از آن در مورد چین نیز این تجربه به کار گرفته شد .
وی با اشاره به پیگیری راه‌آهن قزوین – رشت – آستا در اکو، تشریح کرد: تکمیل این راه‌آهن که به اهداف OSJD مربوط می شود ظرفیت های حمل و نقلی را افزایش داده و رشد اقتصادی را به دنبال دارد .
وی تاکید کرد: امروز کشورهای عضو اکو به الزامات قرن مجهز شدند و از تمام امکانات برای افزایش حمل‌ونقل بار و مسافر بهره می گیرند، تا عملکرد اقتصادی بهتری داشته باشند.

تعریف شناسنامه برای هر کریدور 
زوراپ کوزماوا کارشناس کمیسیون بار کمیته OSJD نیز دراین نشست ، با یادآوری اهمیت همفکری میان اعضای، در موردتاریخچه این سازمان گفت: در اجلاس اول کمیسیون سیاست حمل‌ونقل و استراتژی، ۲۹ کریدور بر اساس مسیرهای اروپایی و راه‌آهن آسیایی مطرح شدند که هریک از این کمیسیون ها با معیارهای OSJD متناسب بود.
وی افزود: کریدورها مجموعه ای از شبکه های ریلی را در خود جای داده و بایکدیگر تلاقی دارند اما مهمترین ویژگی آنها کوتاه کردن مسیر و انتقال سریع بار به هر نقطه است.
کوزماوا با بیان اینکه برای هر کریدور یک پاسپورت(شناسنامه) تعریف شده، تشریح کرد: همه پاسپورت ها به روز رسانی می شوند و در آنها شرایط زیر ساخت ها لحظا شده و متناسب با آن به روز رسانی می شوند .
کارشناس کمیسیون بار OSJD گفت: در پاسپورت ها طرح کریدور، امکانات، عملیات حمل‌ونقل بار ، ایستگاه های اصلی و فرعی ، وجود ترمینال های کانتینری ، مسیر و نقاط تردد مرزی و مشخصات فنی آنها ، حجم کل بارهای قابل حمل و حقوق حمل و نقلی و تعرفه های آن مشخص می شوند تا شرکا بدانند چه موضوعاتی برای گسترش یافتن ضرورت دارد و باید مورد توجه قرار بگیرد .
وی همچنین با تاکید بر اینکه طرح جامع توسعه کریدورها بر اساس توسعه ملی زیر ساخت ها ریلی برنامه ریزی می شود ، افزود: OSJD اقدامات بعدی را پیش بینی و در صورت نیاز هر کشوری می تواند بر اساس داده ها ی OSJD زیر ساخت ه و برنامه های خود را در توسعه ریلی اصلاح کند .

همکاری راه‌آهن و بنادر برای حفظ محیط زیست 
حجی محمد علی حسن زاده محمدی معاون امور بندری سازمان بنادر و دریانوری نیز دراین اجلاس، با اشاره به اینکه این سازمان به دنبال افزایش ظرفیت حمل‌ونقل چند وجهی است گفت: هدف نهایی اتصال به شبکه ریلی آسیاست و همه اعضای این سازمان می توانند برای اتصال به شبکه ریل به ما ملحق شوند.
معاون امور بندری سازمان بنادر و دریانوری از عملیاتی شدن اتصال ریلی بندر امیر آباد خبر داد و تاکید کرد: اعتقاد داریم ایجاد شبکه چند وجهی حمل‌ونقل و و حمل‌ونقل لجستیک ضروری است و از این رو دفتری را برای این امر اختصاص داده ایم و راه‌آهن را در چارت سازمانی خود وارد کرده ایم
محمدی با اشاره به اتصال دریایی بنادر خرمشهر و شهید رجایی خبر داد و افزود : در صدد هستیم تا بندر بوشهر را به انزلی و آستار متصل کنیم .
وی کاهش تعرفه‌ها در راه‌آهن را موجب ایجاد مزیت نسبی و اقتصادی دانست و افزود : در حال حاضر حمل‌ونقل جاده‌ای ارزان تر است اما اگر کاهش تعرفه‌ها صورت گیرد ، راه‌آهن برای استفاده صاحبان بار جلب توجه خواهد کرد .

جمع بندی جلسه 
در پایان ین جلسه نیز زوبیده آسپایوا که ریاست جلسه را بر عهده داشت گزارشی از موضوع روز اول کنفرانس ارائه کرد و همچنین لیلیانا کروتونوک از شرکت سهامی CD CARGO جمهوری چک از امضای سند همکاری با OSJD خبر  داد.