روند اجرایی راه‌آهن ارومیه – مراغه به طول ۱۸۵ کیلومتر از سال ۸۰ آغاز شد و راه‌آهن ارومیه – مراغه، آذربایجان‌غربی را به استان‌های آذربایجان‌شرقی، زنجان، قزوین و تهران متصل کرده است؛ به طوری‌که این امر موجب توسعه اقتصادی و افزایش رفاه مردم منطقه شده و مردم شهرهای ملکان، مهاباد، محمدیار و نقده از آن بهره‌مند شده‌اند.
با راه‌اندازی محور ریلی ارومیه به مراغه، سالانه حدود ۵۰ میلیارد ریال در مصرف سوخت صرفه‌جویی می‌شود و حدود ۳۰۰ میلیارد ریال نیز خسارت حوادث غیرمترقبه را کاهش می‌دهد و برای ۱۸۲ نفر به طور مستقیم ایجاد شغل کرده است؛ همچنین این خط ریلی، ظرفیت جابجایی ۱٫۵ تن بار و حداقل یک میلیون نفر مسافر در سال را دارد.
اتصال ارومیه به خط آهن سراسری کشور، گام دیگر در اجرای سیاست کلی دولت در اتصال مراکز استان‌های همدان، کرمانشاه، قزوین، تبریز و ارومیه به شبکه ریلی کشور است.
احداث ایستگاه راه‌آهن ارومیه به عنوان یکی از ایستگاه‌های پنج خط اولویت‌دار ریلی کشور پس از ۱۷ سال تعلل به بهره‌برداری رسید و در آبان ماه ۹۷ اولین مسافران این خط ریلی راهی مشهد شدند.
در همان سال، خبر از اجرای مراحل تکمیلی مطالعات مربوط به انتقال بخش مسافری به داخل شهر و ادغام آن با ایستگاه راه‌آهن سریعالسیر ارومیه – تبریز داده شد، اما با گذشت بیش از دو سال هنوز خط سریعالسیر ارومیه-تبریز محقق نشده است.
کاهش فاصله مسیر ارومیه به تبریز به کمتر از یک ساعت
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان‌غربی در خصوص توسعه بخش راه آهن ارومیه-تبریز اظهار کرد: بحث توسعه راه آهن ارومیه به تبریز در خصوص قطار سریعالسیر ارومیه-تبریز که ایستگاه و محل گذر آن از جاده شهید کلانتری تعیین شده در حال حاضر مطالعات این مسیر در دست بررسی و پیگیری استان و کشور است.
آیدین رحمانی افزود: طرح قطار سریعالسیر ارومیه-تبریز از مصوبات دولتی و کشوری بود و مراحل اداری و اجرایی آن تحت پیگیری و بررسی است که بعد از به تصویب رسیدن ماده ۲۳ و تامین اعتبار و تعیین پیمانکار شروع به فعالیت می‌کنند.
وی در خصوص زمان شروع طرح بیان کرد: زمان شروع به فعالیت طرح در حال حاضر مشخص نیست بنابراین مطالعات و بررسی برای اجرایی شدن این طرح کمی زمانبر است در این راستا برای اجرای شدن طرح نیاز به آزاد سازی زمین‌ها وجود دارد و این خط ریلی از قطعه سوم آزاد راه ارومیه-تبریز رد می‌شود که کمی سختی کار در این امر وجود دارد اما طرح، روال قانونی خود را طی می‌کند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان‌غربی یادآور شد : فاصله زمانی طی مسیر ارومیه به تبریز پس از اجرایی شدن طرح و ایجاد قطار سریعالسیر به کمتر از یک ساعت خواهد رسید.
رحمانی ادامه داد: از جمله برنامه‌های توسعه خط راه‌آهن آذربایجان‌غربی وصل کردن این خط به مسیر خط راه‌آهن بندر مرسین ترکیه برای گسترش مبادلات کالایی است.
وی عنوان کرد: وصل شدن به مسیر ریلی بندر مرسین ترکیه که کوتاه ترین مسیر زمینی مرز سرو است و بیشترین محموله‌ها از این مسیر انجام می‌شود جهش اقتصادی عظیمی در منطقه به وجود خواهد آمد و با ایجاد مسیر خط ریلی می‌توان خط انتقال مرسین با تهران و شرق کشور را به هم وصل کرد که این امر موجب می‌شود بخش عمده‌ای از بار ترازنزیتی زمینی به حمل و نقل ریلی منتقل شود.
اداره کل راه‌آهن در آذربایجان‌غربی برقرار می‌شود
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان‌غربی گفت: با موافقت وزارت راه کشور قرار است بعد از نهایی شدن چارت سازمانی از طرف سازمان اداره استخدامی کشور، اداره کل راه‌آهن آذربایجان‌غربی طی چند ماه آینده در استان برقرار شود.
وی با اشاره به تاثیر توسعه خط راه‌آهن ریلی در مسیر سلماس – سرو، گفت: با انتقال بخش عمده‌ای از حمل و نقل ترانزیتی به حمل نقل ریلی استان به طور قطع موجب می‌شود ظرفیت بالایی در توسعه رشد اقتصادی و اشتغال پایدار استان ایجاد شود.
توسعه خط ریلی ارومیه-تبریز به ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد
مدیر کل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی نیز در این خصوص گفت: مطالعات و امکان سنجی اولیه راه‌آهن سریعالسیر ارومیه-تبریز براساس مصوبات کمیسون برنامه‌ریزی و حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی کشور انجام گرفته است.
سید محسن حمزه‌لو تصریح کرد: طول تقریبی کل محور این راه‌آهن ۱۲۰کیلومتر است و حدود ۲ هزار میلیارد تومان نیاز دارد و در حال حاضر استعلام‌های زیست محیطی و فنی انجام و روند ادارای آن پیگیری و مشاوری در این زمینه انتخاب شده است که مطالعاتی در کل محور انجام دهد.
وی افزود: با توجه به جایگاه خاص استان در خصوص حمل و نقل مرزی که یک چهارم پایانه‌های مرزی کشور را دارد، در این راستا سیاست‌های وازرت راه و شهرسازی و دولت بر افزایش مبادرت‌های مرزی است و بحث ترانزیت کالا از اولویت‌های اول و اصلی استان است.
مدیر کل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی ادامه داد: خط ریلی آذربایجان‌غربی به دلیل اینکه به مسیر ترکیه و در ادامه به شمال عراق وصل می‌شود یکی از مهمترین محورها تلقی شده و از اهمیت بسزایی برخوردار است.
وی گفت: از جمله موارد توجیهی و مزیت‌های این طرح و مقایسه با حمل و نقل ترانزیتی زمینی کاهش هفت درصدی مصرف سوخت، ایمنی، کاهش آلودگی، افزایش ظرفیت جابه‌جایی مسافر، کاهش چشمگیر زمان سفر و افزایش راندمان، و از اهمیت‌های دیگر وصل کردن کریدور‌هایی داخل کشور در حوزه ریلی به پایانه‌های مرزی کشور و در حالت کلی تکمیل خط آهن شرق به غرب کشور از طریق اتصال به مرکز استان بوده است.
حمزه‌لو در خصوص سرمایه‌گذاری خط ریلی ارومیه-تبریز، تصریح کرد: در بحث سرمایه‌گذاری هم با چند سرمایه‌گذار داخلی بحث‌هایی انجام شده و در خصوص جذب سرمایه‌گذار خارجی بحث مفصلی وجود دارد که باید به طور دقیق بررسی شود.
وی یادآورشد: باتوجه به موقعیت جغرافیایی استان و افزایش مراودات بین ایران و ترکیه خط ریلی راه‌آهن از اهمیت بسزایی برخورد دار است و ظرفیت‌ها و پتانسیل زیادی برای افزایش صادرات و مراودت‌های اقتصادی بیشتر در این مسیر خط ریلی وجود دارد.
سکوی بارگیری و سوخت‌گیری در ایستگاه ارومیه احداث می‌شود
حمزه‌لو با بیان اینکه ایستگاه خط آهن ارومیه با توجه به مشکلات معارضین ملکی، از ایستگاه سوخت‌گیری و بارگیری برخوردار نیست، اذعان کرد: سال گذشته با هماهنگی‌های انجام شده با فرماندار ارومیه و سیستم قضایی استان مشکل معارضین ملکلی حل شد و امسال در اولین فرصت مناسب و طبق رایزنی‌های انجام شده با پیمانکار سکوی بارگیری، تخلیه و سوخت‌گیری در ایستگاه راه آهن ارومیه احداث می‌شود.
وی تصریح کرد: احداث سکوی سوخت‌گیری در ایستگاه راه‌آهن ارومیه برای کاهش زمان سفر ریلی موثر است چراکه در حال حاضر قطار ارومیه به تهران برای انجام سوخت‌گیری به مدت ۲ ساعت در ایستگاه راه‌آهن مراغه توقف می‌کند.
این مقام مسئوول گفت: از جمله موارد دیگر توسعه خط ریلی وصل کردن خط ریلی نقده به تمرچین است که رایزنی‌های لازم در این زمینه انجام شده است که در این صورت خط ریلی شمال عراق فعال خواهد شد.
خط ریلی زیربنای توسعه و رشد آذربایجان‌غربی است
مدیرکل راه و شهرسازی آذربیجان‌غربی خاطرنشان کرد: راه‌های آذربایجان‌غربی زیربنای توسعه استان است که شامل راه‌های زمینی و ریلی می‌شود اما در بحث ریلی سرمایه‌گذاری اولیه عظیمی نیاز است که این بخش توسعه یابد و با توجه به شرایط کنونی اوضاع اقتصادی کشور نیاز به سرمایه گذاری عظیم و کمک گرفتن از بخش خصوصی و خارجی است.
حمزه‌لو اظهار کرد: پروژه‌های راهسازی و ریلی از لحاظ بار مالی بسیار هزینه بر است و باید از لحاظ مالی تامین شود تا طرح‌ها به مرحله اجرا برسد در این باره با چند سرمایه‌گذار حوزه اقتصادی و حتی قرارگاه خاتم صحبت‌های انجام شد اما در حال حاضر هیچکدام از این رایزنی‌ها مثمرثمر نبود و منجر به نتیجه مثبت نشده است.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به طرح توسعه راه آهن ارومیه –مراغه اظهار کرد: برای احداث راه‌آهن ارومیه-مراغه از همان ابتدا پیگیر افتتاح و راه‌اندازی خط ریلی راه آهن بودیم و در حال حاضر برنامه‌ای برای توسعه راه آهن ارومیه-مراغه به ارومیه به تبریز هستیم و هم اکنون از اولویت‌های اول و اصلی ایجاد اداره کل راه‌آهن در آذربایجان‌غربی است که طرح توجیهی آن برای ارائه به سازمان راه آهن کشور نوشته و تنظیم شده است و سازمان راه آهن کشور نامه نگاری‌های لازم با معاونت امور استخدامی در خصوص چارت سازمانی اداره کل انجام داده و در مراحل پایانی قرار دارد.
سید هادی بهادری اضافه کرد: برنامه دیگر برای توسعه راه آهن آذربایجان‌غربی توسعه مسیر ارتباطی ارومیه به تبریز است که در این راستا چند مرحله آن طی شده و در کمیسون ماده ۲۳ مطالعات این طرح مصوب و در پی آن مطالعات اولیه و طرح توجیهی به تصویب رسیده است.
وی افزود: برای اجرایی شدن طرح راه آهن ارومیه به تبریز کمیسون ماده ۲۳ اجرایی لازم است که پیگیر مصوبات طرح هستیم و در این راستا برای اجرایی شدن طرح، دو مطالعه محیط زیست و پدافند غیر عامل مورد بحث و بررسی قرار دارد که مطالعات آن باید انجام و مصوب شود تا به مرحله اجرایی برسد.
بهادری با اشاره به اینکه مراحل مطالعاتی و تصویب گزارشات و مطالعات انجام شده کمی زمانبر است بیان کرد: بعد از انجام مطالعات و به تصویب رسیدن آن باید از سازمان برنامه بوجه کد اجرایی دریافت شود تا ادامه مراحل انجام شود.
وی در خصوص افزایش سرعت قطار، یادآور شد: این خط ریلی قابلیت افزایش سرعت از ۹۰ کیلومتر به ۱۶۰ کیلومتر را دارد اما به علت اینکه در طول مسیر ایستگاه‌های زیادی وجود دارد و مجبور به توقف در ایستگاه‌ها است، قادر به افزایش سرعت نیست از دیگر دلایل افزایش نیافتن سرعت، کمبود مسافر و استقبال کمتر در ارومیه است به طوری‌که روزانه در خط راه‌آهن ارومیه مسافر وجود ندارد و سرعت خط ریلی با مراغه تنظیم شده است که در صورت استقبال بیشتر مردم از این خط ریلی و قرار گرفتن پایگاه اصلی ایستگاه ارومیه می‌تواند سرعت قطار تا ۱۶۰ کیلومتر افزایش یابد.
بهادری با اشاره به برنامه توسعه خط راه‌آهن آذربایجان‌غربی خاطرنشان کرد: برنامه دیگر توسعه خط راه آهن ارومیه به سرو و سلماس است که از مسیر سلماس به ترکیه می‌توان برای صادرات و واردات محصول استفاده کرد و ظرفیتی مناسبی برای توسعه و پیشرفت اقتصادی در این منطقه را به وجود خواهد آورد.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی اذعان کرد: برای توسعه خط ریلی قطار ارومیه- تبریز در حدود یک هزار و ۵۰۰ میلیارد اعتبار لازم است تا این طرح اجرا شود که با دو سرمایه‌گذار صحبت‌های انجام شده بود که به علت شیوع ویروس کرونا در حال حاضر اقداماتی در این خصوص انجام نشده است.
توسعه خط ریلی ارومیه اهمیت زیادی چه از لحاظ افزایش راندمان زمان مسافرتی، افزایش ایمنی، کاهش مصرف سوخت دارد و با توسعه مسیر خط ریلی و متصل شدن آن به کشورهای ترکیه و عراق جهش اقتصادی در منطقه و به تبع آن در کشور ایجاد خواهد کرد و آذربایجان‌غربی به علت دارا بودن موقعیت جغرافیای و هم مرز بودن با سه کشور از لحاظ اقتصادی دارای بهترین موقعیت برای توسعه اقتصادی و صادارت و واردات محصولات است.
