به گزارش ریل‌نیوز به نقل از ایمنا، استفاده از وسایل حمل و نقل پاک همچون تراموا در شهرها به عنوان مهمترین ارکان توسعه به یکی از دغدغه‌های مهم مدیران شهری کلانشهرها به ویژه در شهرهایی که از جاذبه‌های گردشگری خاص برخوردار بوده، تبدیل شده است.
در اصفهان نیز احداث تراموا به عنوان قطار روسطحی و مکمل مترو مورد توجه مدیران شهری و استانی قرار گرفته به طوری که استاندار اصفهان اخیراً در جلسه شورای سازمان قطار شهری تاکید کرده «تراموا نیز یک مدل حمل و نقل ارزان قیمت از مترو و کاربردی برای شهر اصفهان است بنابراین باید طراحی خطوط و زمینه‌سازی برای حرکت تراموا در نقاط مختلف شهر فراهم شود.»
اجرای این پروژه در شهر بنا بر دلایلی که مهمترین آنها تحریم‌های ظالمانه علیه کشور بود، با تأخیر مواجه شد؛ تا قبل از تحریم‌ها ۱۰ شرکت مدعی اجرای تراموا در مسیر ۱۶ کیلومتری از مبدأ میدان جمهوری اسلامی در شهر اصفهان بودند، اما بعد از تحریم‌ها کشورهای اروپایی پا پس کشیدند.
با آغاز فعالیت این دوره مدیریت شهری، علاوه بر اجرای ابر پروژه‌هایی همچون پروژه‌های بزرگ حلقه حفاظتی شهر و سالن اجلاس که دارای ارزش‌های شهری، فرا شهری و ملی است، عزم جدی برای راه‌اندازی تراموا جزم شد به طوری که اخیراً ایرج مظفر، معاون عمران شهری شهردار اصفهان تاکید کرده عملیات اجرایی پروژه تراموا در سال‌جاری حد فاصل میدان جمهوری تا میدان آزادی آغاز می‌شود.
وی می‌افزاید: خط یک تراموا در خیابان امام خمینی (ره)، خط دو از میدان جمهوری تا میدان آزادی و یک انشعاب از میدان جمهوری به سمت میدان شهدا طراحی و پیگیری‌های لازم شده است.
معاون عمران شهری شهردار اصفهان با بیان اینکه با دستور شهردار اصفهان تفاهم‌نامه اجرای تراموا حد فاصل میدان جمهوری تا میدان آزادی به طول هفت و نیم کیلومتر با قرارگاه خاتم الانبیا منعقد شده و مراحل تهیه نقشه و شناسایی تأسیسات آن انجام شده است، اظهار امیدواری می‌کند: با توجه به اینکه طبق تفاهم‌نامه سه ماه پس از امضا قرارداد باید عملیات اجرایی آن آغاز شود در زمان مقرر شاهد آغاز عملیات اجرایی تراموا در شهر باشیم.
آغاز عملیات اجرایی تراموا با تکمیل مطالعات
قدرت افتخاری، مدیر پروژه تراموای شهر اصفهان در این باره به ایمنا می‌گوید: سیستم‌های حمل و نقل عمومی انواع مختلف دارد که بر اساس میزان تقاضا، شبکه و فرم معابر شهری، تکنولوژی‌های در دسترس برای هر شهر یا کشور و در نهایت بر اساس مطالعات حمل و نقلی بکارگیری می‌شوند.
وی با بیان اینکه در شهرهای بزرگ جهان طیف گسترده‌ای از مُدل‌های حمل و نقل عمومی شامل تاکسی، مینی‌بوس، اتوبوس، بی. آر. تی و سیستم‌های ریلی سبک و سنگین وجود دارد و مورد استفاده قرار گرفته است، اظهار می‌کند: اینکه در شهرها تنها یکی از مدل‌های حمل و نقل استفاده شود، کارشناسی و منطقی نیست، زیرا در شهرهای بزرگ با توجه به پارامترهای مختلف از جمله میزان تقاضای سفر، مباحث اقتصادی و فنی، شبکه معابر و تکنولوژی‌های در دسترس طیف متنوع سیستم حمل و نقل عمومی و ریلی پاسخگوی نیاز شهروندان خواهد بود.
مدیر پروژه تراموای شهر اصفهان با تاکید بر اینکه استفاده از تراموا به عنوان قطاری سبک که روی ریل‌های فولادی در سطح زمین حرکت می‌کند در شهرهای اروپایی قدمتی بیش از صد سال دارد و به عنوان سیستم کارآمد مورد استفاده قرار گرفته است، ادامه می‌دهد: در مسیر تراموا امکان تردد سایر وسایل نقلیه وجود دارد، زیرا ریل‌های قاشقی آن در سطح زمین قرار گرفته و البته انعطاف‌پذیری این سیستم باعث شده یکی از ابزار و وسایل کارآمد برای رفع مشکلات حمل و نقلی شهرها باشد، به ویژه اینکه در مقایسه با استفاده از سیستم‌های ریلی سنگین همچون مترو هزینه‌های ساخت و بهره برداری به مراتب کمتری دارد.
وی تاکید می‌کند: اگر در مسیر و ساعت مشخصی بر اساس مطالعات حمل و نقلی میزان مسافر جابجا شده در شهر بین پنج تا ۲۰ هزار نفر باشد، استفاده از تراموا به عنوان سیستم ریلی سبک می‌تواند کارآمد باشد.
افتخاری می‌افزاید: تا پایان سال ۲۰۱۹ بدون در نظر گرفتن پروژه‌هایی که در سال ۲۰۲۰ اجرا شده، روزانه در ۱۱ شهر افریقایی، ۶۲ شهر آسیایی، ۲۷۹ شهر اروپایی و روسیه، ۵۱ شهر امریکای شمالی، ۱۰ شهر امریکای جنوبی و چهار شهر اقیانوسیه سیستم ریلی تراموا امر جابجایی میلیون‌ها نفر از شهروندان را بر عهده دارد.
مدیر پروژه تراموای شهر اصفهان شرایط ترافیکی شهرها، مشکلات و مسائل زیست محیطی و نیز هزینه‌های بسیار سنگین اجرای سیستم‌های ریلی سنگین، استفاده از تراموا را بر اساس مطالعات جامع حمل و نقل ضروری ساخته است، تصریح می‌کند: سابقه مطالعات تراموا در شهر اصفهان به ۱۶ سال پیش باز می‌گردد و در دوره‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفت، اما با توجه به اینکه این پروژه در کشور اجرایی نشده و سرمایه گذاری قابل توجهی نیاز دارد، اجرایی نشد تا اینکه در این دوره مدیریت شهری، دغدغه شهرداری عملیاتی کردن آن با رعایت ضوابط لازم و بر اساس مطالعات جامع حمل و نقل است.
وی اظهار امیدواری می‌کند: در سال جاری مطالعات تراموا تکمیل شده و با دریافت مجوزهای قانونی مربوطه، این پروژه وارد مرحله اجرایی شود.
دولت؛ مقصر اصلی عقب‌ماندگی شهرها
غلامرضا شیران، کارشناس ارشد حمل و نقل شهری معتقد است: شهر اصفهان در سه دهه گذشته دچار بدشانسی شده چرا که در برهه‌ای از زمان که امکان انجام مطالعات جامع حمل و نقلی را داشت، مدیران شهر بیشتر بر حمل و نقل جاده‌ای و خیابانی تمرکز کردند و در ادامه از حدود دهه ۷۰ که مطالعات جامع حمل و نقل آغاز شد به تبعیت از وزارت کشور روی چرخه اشتباهی افتاد که هنوز هم ادامه دارد.
وی می‌افزاید: در حالی که وزارت کشور همچنان باید حامی موضوعات حمل و نقلی شهرها باشد، همچنان اندر خم کوچه‌های تنگ و باریک می‌چرخد و مطالعات از پیش تعیین شده و عادت شده را به شهرها تحمیل می‌کند.
این کارشناس ارشد حمل و نقل شهری با بیان اینکه نگرش وزارت کشور در خصوص مطالعات جامع حمل نقل و ترافیک شهرها به روز نبوده و نیازمند شفاف‌سازی است، ادامه می‌دهد: به عنوان مثال در حال حاضر که مردم دنیا از شیوع کرونا رنج می‌برند و این ویروس تأثیر زیادی در رفتار حمل و نقلی، اقتصاد، موضوعات اجتماعی و تعامل‌ها گذاشته، مجموعه شهرداری اصفهان اعلام کرده که وزارت کشور خواستار انجام مطالعات جامع حمل و نقل به عنوان پایه اقدامات شهر برای ۱۰ سال آینده است، اما در زمانی که نظام حمل و نقلی و اجتماعی و اقتصادی دچار به هم ریختگی شده، انجام این مطالعات چه سودی خواهد داشت؟
وی اظهار می‌کند: با سیاست‌گذاری‌های درست می‌توانستیم در شهر اصفهان با صرف هزینه‌های کمتر از ایجاد خطوط مترو، مشکلات حمل و نقلی را با راه‌اندازی تراموا یا مونوریل حل کنیم چرا که در یک شهر تاریخی شهروندان و گردشگران ترجیح می‌دهند در سطح زمین با وسایل حمل و نقلی پاک و بدون آلودگی صوتی حرکت کرده و خیابان‌ها، میادین و پل‌های تاریخی شهر را ببیند؛ همانگونه که امروزه در بسیاری از شهرهای اروپایی همچون فلورانس ایتالیا تراموا با سرعت پنج کیلومتر در ساعت در خیابان‌ها حرکت می‌کند و شهروندان از سفر با این وسیله پاک لذت می‌برند.
شیران ادامه می‌دهد: متأسفانه در دوره‌های مختلف مدیریت شهری، مدیران و مسئولان تصمیم‌گیر در سیستم شهرداری سیاست‌های عمرانی از جنس ساخت و سازهای سنگین را دنبال کردند و بیشتر برای انجام اقداماتی همچون احداث پل‌ها و تقاطع‌های غیر همسطح در مقابل دید شهروندان انگیزه داشتند در حالی که اگر در کنار انجام این اقدامات، راه اندازی تراموا را مورد توجه قرار می‌دادند با صرف هزینه‌های بسیار کمتر از زمان حال، امکان تحقق این مهم را داشتند.
اصفهان شهری تراموا پذیر
وی می‌افزاید: در دوره‌های قبل مدیریت شهری اصفهان، انگیزه کافی برای تکمیل خط یک مترو وجود نداشت زیرا مسئولان بر این باور بودند مترو پروژه‌ای دراز مدت بوده و در طول چهار سال عمر فعالیت به نتیجه نمی‌رسد و البته این شیوه نگرش نادرست مدیران به توسعه و پیشرفت همواره مشکل آفرین بوده، اما در این دوره مدیریت شهری تلاش جهادی برای تکمیل خط یک مترو صورت گرفت و خوشبختانه نه تنها این خط در مدت زمانی کوتاه بهره‌برداری شد و مورد استفاده شهروندان قرار گرفت، بلکه احداث خط دو مترو نیز با تمام توان در حال انجام است.
این کارشناس ارشد حمل و نقل شهری با بیان اینکه اصفهان شهری تراموا پذیر است، می‌گوید: در این شهر برای به اشتراک گذاشتن پهنه خیابان برای دوچرخه سواران و تراموا سواران ظرفیت کافی وجود دارد و باید مطالعات اجرای آن با دقت هر چه تمام انجام شود.
وی اظهار می‌کند: اگر خط تراموا در مسیر میدان استقلال تا میدان جمهوری اسلامی و میدان شهدا ایجاد شود، مسافران آن به خط یک متروی اصفهان دسترسی پیدا خواهند کرد که کاهش ترافیک و آلودگی هوا همچنین افزایش انگیزه شهروندان در استفاده از مدهای مختلف حمل و نقل عمومی را در پی خواهد داشت.
شیران دولت را مقصر اصلی عقب ماندگی شهرها از دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی مناسب می‌داند و تصریح می‌کند: دولت مسئول تأمین وسایل حمل و نقل عمومی در شهرها است، اما متأسفانه حق و حقوق شهرها را ادا نکرده و از انجام این مسئولیت شانه خالی کردند و این بار سنگین بر دوش شهرداری‌ها افتاد.
وی ادامه می‌دهد: دولت‌ها اجحاف بزرگی در حق مدیریت حمل و نقل شهرها کردند زیرا هزینه‌های حمل و نقل را در قالب طرح‌های کلان مورد توجه قرار ندادند و شهرداری‌ها را مجبور به تأمین این هزینه‌ها کردند که امیدوارم از این پس وزارت کشور نسخه‌های خام برای شهرها نپیچد و از داناترین افراد دانشگاهی و اجرایی برای سیاست‌گذاری در موضوعات حمل و نقل استفاده کند.
