تکمیل و توسعه مسیرهای ترانزیت کالا و سوخت در شرق ایران و رشد و توسعه محور شرق از اولویت های اقتصادی کشور به ویژه در دولت دوازدهم بوده که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده و در چارچوب آن، راه آهن خواف – هرات به عنوان حلقه مکمل دارای اهمیت شایانی است.
راه‌آهن خواف – هرات، ۲۲۵ کیلومتر طول دارد که ۷۸ کیلومتر آن در خاک ایران و ۱۴۷ کیلومتر آن در خاک افغانستان قرار دارد. احداث خط ریلی خواف به هرات در قالب چهار قطعه از سال ۱۳۸۶ آغاز شده است. سه قطعه از این مسیر به طول ۱۴۰ کیلومتردر تعهد ایران به صورت یک خطه ساخته شده است و ۸۵ کیلومتر باقی مانده در تعهد افغانستان است.
این مسیر ریلی، شهر هرات در غرب افغانستان را به شهر خواف در خراسان رضوی و از این طریق به شبکه ریلی ایران متصل می کند.
افغانستان به عنوان یک کشور محصور در خشکی نیاز به دسترسی به آب های آزاد دارد و اتصال ریلی این کشور به شبکه راه آهن ایران، اثرات اقتصادی فراوانی برای افغانستان به دنبال دارد. ساخت راه آهن خواف – هرات سبب احیای جاده ابریشم از طریق ریلی و اتصال چین به ایران از طریق افغانستان می شود و نقش مهمی در توسعه و پیشرفت منطقه‌ای، تکمیل و توسعه شبکه ریلی کشورهای اکو و افزایش ترانزیت کالا از کشورهای آسیای میانه به اقیانوس هند و همچنین از طریق ایران به ترکیه و اروپا ایفا می کند.
راه‌آهن خواف – هرات تکمیل کننده اتصال ریلی چین، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، ایران و سپس خلیج فارس و اروپا از مسیر ایران است.
با تکمیل و بهره برداری از این خط پیش بینی می شود سالانه ۳ میلیون تن صادرات و واردات کالا و یک میلیون و هفتصد هزار تن ترانزیت در این مسیر جابه جا شود. همچنین افزایش مبادلات اقتصادی بین دو کشور، انتقال ترافیک جاده‌ای به ریل، انتقال موادخام معدنی از معادن خواف و سنگان به ایران به منظور فرآوری و صادرات امن از طریق خاک ایران و آب‌های جهانی از طریق بندر چابهار از دیگر مزیت های اقتصادی این مسیر ریلی است.
میزان مبادلات سالانه کالا بین ایران و افغانستان حدود سه میلیارد دلار برآورد شده است.
محصولاتی مانند صنایع فولادی، غذایی، ماشین آلات، مصالح ساختمانی، خدمات فنی مهندسی و مخابراتی، حمل و نقل، لوازم خانگی، مصنوعات چوبی، تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی، پوشاک و محصولات آرایشی و بهداشتی و … از جمله ظرفیت‌های صنایع ایران برای حضور در بازار افغانستان است.
دو کشور ایران و افغانستان دارای پیشینه ای غنی از اشتراکات ارزشمند فرهنگی و تاریخی هستند. زبان مشترک گفتاری و نوشتاری و تاثیر بالای دین اسلام بر دو سرزمین موجب برقراری پیوندی عمیق بین دو کشور شده است.
بهره‌برداری از این مسیر ریلی علاوه بر مزایای بسیار اقتصادی و تجاری، موجب تعمیق روابط و مراودات فرهنگی و نیز بهره مندی از ظرفیت‌های گردشگری و تاریخی دو کشور خواهد شد.
