راه آهن تنها امید ایران برای ماندن در صنعت حمل و نقل بین المللی
واحد گزارش خبری تارنمای ایران چهار راه:
ایران علیرغم موقعیت خوب جغرافیایی و قرارگرفتن در مسیر حرکت شرق به غرب، یکی از کندترین نمونه های توسعه صنعت حمل و نقل با توجه به موقعیت خدادادیش در دنیا به حساب می آید.
سوء مدیریت، نبود سرمایه کافی، تحریم های بین المللی، فساد اداری و قرار گرفتن در منطقه ای با ریسک بالا، کمبود متخصص به روز، همه و همه از عوامل عقب ماندگی سیستم حمل و نقل ایران بوده است. اما ایران پس از برجام، همانند تیمی که دقایق آخر بازی متوجه زمان 90 دقیقه بازی شده است به سرعت شروع به نوسازی و تجهیز و توسعه سیستم های حمل و نقل فرسوده در زمینه تأمین ناوگان نمود.
نخست در بخش هوایی که با چالش بسیار بزرگی روبرو بود که آن نبود یک ناوگان جوان و به روز بود وبا سفارش هایی که به هواپیماسازان داده است امیدوار است این مشکل به زودی رفع گردد. اما در عرصه هوایی مشکلات دیگری دست و پای صنعت هوایی را بسته است. نبود سیستم فروش بلیت آنلاین بین المللی و فرودگاههای پر از مشکل و خارج از استاندارد و نبود فناوری روز در مدیریت فرودگاهی و توسعه نیافتگی رفتاری و ساختاری از مشکلات بنیادی این عرصه است.
دوم در زمینه حمل و نقل جاده ای ایران با توجه به فرسوده بودن ناوگان، ضعیف بودن شرکت های حمل و نقل جاده ای ایران، توانمند نبودن ایران در زمینه ساخت و تأمین قطعات کامیون های به روز دنیا، سبب شده است که به راحتی در حال واگذاری جاده ها به ناوگان های خارجی است و تقریبن قوانین دست و پاگیر گمرکی و حجم بالای قاچاق در ایران سبب شده است که بسیاری از کشورهای ترانزیت کننده از ایران مسیرهای دیگر را به ایران ترجیح داده یا محموله های خود را به سایر کشورهای همسایه ایرانی می سپارند که از دردسرهای ناشی از بوروکراسی اداری و ثابت نبودن قیمت ها در ایران رهایی یابند.
سوم در زمینه دریایی خبر قرارداد کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با کشتی سازی هیوندایی در ساخت سوپرکانتینرها خبرهای خوبی بود اما در کل اینگونه سرمایه گذاری ها دراز مدت است و بازه زمانی کوتاه نمی توان انتظاری از آنها داشت با توجه به اینکه بنادر جنوبی ایران کماکان قدیمی هستند و ایران مدعی در زمینه حمل و نقل بین المللی و ترانشیپ هنوز از یک مگاپورت محروم می باشد. سواحل شمالی ایران وضعیت تا حدودی بهتر دارند، نه از آن جهت که ایران در آنجا به نیکی عمل کرده که در واقع همسایگان ایران تازه در این راه در حال گام برداشتن هستند. ترکمنستان فاز 3 بندرترکمن باشی را در حال توسعه دهی می باشد و جمهوری آذربایجان نیز بزرگترین بندرگاه دریای مازندران را در دست ساخت دارد. بدین سان تنها برتری ایران اتصال به آب های گرم برای کشورهای فقیر از نظر دسترسی به آبهای آزاد است که شامل افغانستان و بخش هایی از عراق و منطقه کردنشین عراق می باشد که با انتخابات صورت گرفته در کردستان و مشکلات سیاسی این مناطق نیز تقریبن سیستم حرکت خاصی نخواهند داشت.بندرچابهار ایران نیز که از علاقه مندی های هند و افغانستان می باشد، کماکان با مشکلات مالی و کندی در حرکت دست به گریبان است.
در این میان تنها سیستمی که تا حدودی رقیب کمتری برایش پیدا شده است و برعکس در حال تبدیل شدن به رقیبی برای برخی کشورها می باشد، سیستم راه آهن ایران است. حمل ایمن، سریع و ارزان راه آهن سبب کشش بسیاری از مشتریان و شرکت ها به حمل از طریق شبکه راه آهن می شود. ایران با راه اندازی کریدور جنوب به شمال از خلیج فارس به روسیه که اکنون فقط مسیر رشت تا آستارای آن باقی مانده است از طریق اتصال به بنادر شمالی ایران یا حرکت از مسیر آذربایجان شوروی، تهدیدی ژرف برای کانال سونز به حساب می آید.
علاوه بر این حرکت قطار از مبدا چین و شرق دور به اروپا عبورش از ایران با قیمت مناسب و سرعت بالا، می تواند رقیبی برای بندر ترکمن باشی و بزرگترین بندرگاه دریای شمال که در اختیار آذربایجان است باشد زیرا خط آهن کنسرسیومی آذربایجان تا ترکیه سعی به تهدید مسیر ایران را دارد تا محموله ها از ترکمن باشی به بندر آذربایجان و از آنجا از طریق ترکیه به اروپا حمل شود که با در نظر گرفتن پارامتر سرعت حرکت بدون نیاز به بارگیری قطار در کشتی و درگیر شدن با کندی حرکت کشتی، مسیر ایران می تواند این پروژه را با شکست رو به رو نماید. را سریعتر می نماید چنانکه جاده ابریشم چنین مسئولیت را برای اتصال غرب به شرق ایفا می کرد.
سومین مسیر جذاب راه آهن که تهدیدی برای بندرمتشرک پاکستان و چین است مسیر چابهار است به افغانستان که حجم انتقال کالا را بسیار افزایش می دهد و تنش سیاسی بیش از پیش بین پاکستان و افغانستان، این خط آهن را به یک رقیب سنگین بر روی بندرپاکستان و ارتقا جایگاه بندرچابهار تغییر می دهد و البته نیاز است که توسعه و زیر ساخت بندرچابهار نیز همگون با راه آهن ایران و افغانستان شتاب بگیرد.
دلایل بالا سبب گردیده که ایران با شتابی ستودنی در حال توسعه و مدرنیزه شبکه ریلی خود می باشد. ایران درصدد توسعه شبکه راه‌آهن خود به ۲۵ هزار کیلومتر از ۱۰ هزار کیلومتر فعلی است و ۷۵۰۰ کیلومتر آن در دست ساخت است.قراردادهای با بزرگترین شرکت های سازنده و توسعه دهنده راه آهن آلمانی، چینی، فرانسوی، کره ای و به تازگی قرارداد دو میلیارد دلاری برای ساخت مشترک هزار واگن باری و مسافری با روسیه در ایران، سبب شده است که بتوان راه آهن را اکنون تنها بارقه امید ایران برای مطرح کردن جایگاه ترانزیتی و ترانشیپی ایران دانست و امیدوار بود که با سود و درآمد ناشی از آن بتوان سایر بخش های صنعت حمل و نقل ایران را توسعه بخشید و مطرح کرد هر ند کماکان باید به مدرنیزه و مدیریت منابع درآمدی آن دقت نظر داشت.
