فرهنگ تردد حاشیه نشینان ریل، در گفت‌و گو با لکوموتیورانی که مانع از یک زیان ملی شد:
مردم برای عبور و مرور، ریسک عبور از ریل را به جان نخرند
از زمانی که قطار بر روی ریل‌های موازی شروع به حرکت کرده است، بسیاری از افراد حاشیه نشین این مسیر آهنی بارها با سوانحی روبرو شده اند که با اندکی دقت و رعایت مسائل ایمنی می‌توانست حادثه ساز نشود. در حاشیه خطوط ریلی ایران، بارها و بارها مردم قصد داشتند از ریلها عبور کنند اما به دلیل عدم رعایت مسائل ایمنی برای خود ومنافع ملی حادثه آفرین شد‌ه‌اند. چرا که آنها هرگز باور نمی‌کردند که قطار میتواند بسیار سریعتر از آنچه که به نظر می‌رسد، به آنها نزدیک شده و در نهایت با آنها برخورد کند. نگاهی به سوانح ریلی در سراسر جهان نشان می‌دهد که اگرچه عبور خودروها از روی ریل راه آهن موضوعی تکراری در بسیاری از کشورهای جهان است و اختصاص به ایران ندارد، اما درکشورمان برخورد قطار با وسایل نقلیه روی ریل، با وجود آموزش‌ها و اطلاع رسانی‌های مکرر، بارها تکرار و موجب کشته شدن افراد و بروز خسارات جبران ناپذیری شده است. مسلم است که افراد هیچگاه تمایل ندارند تا حادثه‌ای برای آنها روی دهد، اما در زمان حادثه، بسیاری از افراد تحت فشار روانی حتی در انجام کارهای بسیار ساده مثل روشن کردن یک ماشین درمیمانند و چنین شرایطی است که حادثه می‌آفریند.
شاید خیلی‌ها باور نکنند که متوقف کردن لحظهای قطار با سرعت بالا اقدامی تقریبا غیرممکن است؛ اما زمانی که دقت و مسئولیت‌پذیری در کار وجود داشته باشد، دیگر غیر ممکن ها، ممکن خواهند شد. از این رو فرهنگ سازی در این باره ضرورتی است، که از گذشته از سوی شرکت راه آهن آغازشده و همچنان ادامه دارد. در این زمینه به تازگی در شمال کشور ، شاهد واقعه ریلی بودیم که اسماعیل جان قلی‌پور و موسی صادقی از لکوموتیورانان پایه یک راه آهن، با اقدامی به هنگام، مانع از بروز آن شدند . بر این اساس درگفت‌وگو با جان قلی پور، یکی از لکوموتیورانان قطار ، چرایی و چگونگی ماجرا را جویا شده‌ایم. این گفت‌و گو را می‌خوانید:
چگونه متوجه این حادثه شدید و اولین واکنش شما در این باره چه بود ؟
دوشنبه اول مرداد ساعت 7 بعد ازظهر از سمت ایستگاه شهید نوبخت که بین شهرهای ساری و نکا واقع است به سمت ایستگاه ساری در حرکت بودیم که ناگهان از دور در کیلومتر 500+364 دیدیم که یک وانت آبی رنگ مزدا روی خط ایستاده و حرکت نمی‌کند. من فهمیدم که این وانت دچار مشکل شده و بلافاصله تصمیم گرفتم که وارد عمل شوم و کاری برای جلوگیری از وقوع حادثه انجام دهم.
آیا در محل واقعه هم گذرگاه وجود داشت ؟
بله به فاصله یک تا یک کیلومتر و نیم از هر دو طرف گذرگاه قانونی و امن وجود داشت، اما متاسفانه مردم برای راحتی کارخودشان از این گذرگاه ها استفاده نمی‌کنند.
به نظر شما ریشه این وقایع در چه موضوعی نهفته است که وانت مجبور شده بود از خط رد شود ؟
زمین و باغ‌های کشاورزی زیادی در محدوده عبورریل راه آهن قرار دارد و متاسفانه برخی از کشاورزان گذرگاه‌ها را برای عبور، انتخاب نمی‌کنند. اگر بخواهند از این گذرگاه‌ها استفاده کنند، مسیرشان کمی دور می‌شود ؛ به همین دلیل برخی از کشاورزان و خودروهای عبوری باید زمین خود را دور بزنند. به همین دلیل آنها از گذرگاه‌ها پوشیده شده استقبال نمی‌کنند. خط راه آهن در برخی از مناطق درست کنار این زمین ها قرار دارد و برای کشاورزان راحت‌تر است که از ریل عبور کنند.
چرا خودروها روی ریل گیر می‌کنند و نمی‌توانند از آن عبور کنند ؟
سطح راه‌آهن یک متر بالاتر از زمین است و همین موضوع باعث می‌شود که ماشین میان خطوط گیر کند. وقتی ماشین بالای خط می‌آید، دیگر نمی‌تواند حرکت کند. تجربه نشان داده که درهمین زمان هم، برخی از ماشین‌هایی که برای کمک می‌آیند، نیز ممکن است، دچار صدمه شوند. در همین واقعه اخیر دیدیم که تراکتوری برای کمک به وانت نزدیک خط آمده بود و تلاش می‌کرد آن را یدک کند. اما زمانی که دید موفق نمی‌شود دیگر کنار کشید و هر دو از انجام هر اقدامی نا امید شدند.
مشخصات قطار شما چه بود؟
قطار ریل باس شماره 970 قطار محلی گرگان پل سفید
مقررات راه آهن در باره مدیریت چنین رویدادهایی به شما چه دستورالعملی داده است؟
طبق مقررات راه آهن در ابتدای امر واقعه تلفنگرام می‌شود و بعد از آزادی خط نیز تلفنگرام می‌دهیم .
نگه داشتن قطار کار بسیار سختی است، شما چطور موفق به این کار شدید؟
وقتی کشاورزان متوجه نزدیک شدن قطار شدند بشدت ترسیدند و به تکاپو افتادند. توجه داشته باشید که سرعت قطار در آن ناحیه 90 کیلومتر بر ساعت است و آنها می‌دانستند که اگر قطار به خودرو برخورد کند، حادثه بدی رخ می‌دهد.
قطار در چه فاصله‌ای متوقف شد ؟
به سختی قطار را به فاصله 100 متری خودرو متوقف کردیم و پایین آمدیم . البته متوقف کردن قطار خیلی سخت بود اما میدان دید خوبی داشتیم و توانستیم این کار را انجام بدهیم. پس از توقف قطار، با همراهی ماشین‌های عبوری، تلاش کردیم که ماشین را خط خارج کنیم. ماشین خیلی سنگین بود اما با کمک تراکتوری که کشاورزان آورده بودند ماشین را از خط بیرون کشیدیم و خط آزاد شد.
چه احساسی داشتید از اینکه توانستید مانع از چنین اتفاقی شوید ؟
احساس خیلی خوبی داشتم، همان زمان خدا را شکرکردم و ازاینکه توانستم چنین کاری را انجام دهم بسیار خوشحال بودم. وقتی حادثه‌ای روی می‌دهد تا مدتها روحیه همگی ما تحت فشار است و ناراحت هستیم.
نقش تجربه کاری در این ماجرا چه بود و چگونه به شما کمک کرد ؟
من و آقای صادقی هر دو لکوموتیوران پایه یک هستیم و 19 سال سابقه کاری داریم. اتفاقاتی مشابه این مورد بارها در ناحیه شمال برایمان پیش آمده است که پیش از این دلیل آن را توضیح دادم. بنابراین در این منطقه به شدت دقت می کنم تا اتفاقی روی ندهد.
واکنش همکاران به این اقدام چه بود؟
آنها واقعا خوشحال بودند، رئیس قطار، کارکنان همه و همه از اینکه حادثه‌ای روی نداد خوشحال بودند و خدا را شکر می کردند . البته باید تاکید کنم من و همکارانم این کار را وظیفه انسانی و اجتماعی و کاری خود می‌دانیم و عقیده داریم که وقتی مانع از حادثه‌ای می شویم، لطف پروردگار شامل حال ما شده‌است
با توجه به تکرار چنین وقایعی، به نظر شما چطور می توان مانع از چنین اتفاق‌هایی شد؟
باید در این زمینه فرهنگ سازی کرد، البته راه آهن مازندران در این زمینه فعالیت‌های بسیاری را انجام داده است. سابقه سنگ پراکنی هم در این منطقه وجود دارد، حتی در برخی از موارد به افرادی که سنگ پراکنی کرده‌اند، نشان داده‌ایم که اقوام خودشان در قطار حضور داشتند و حادثه ممکن بود برای آنها رخ دهد. البته آموزش‌هایی از طریق شبکه استانی مازنداران به مردم در این باره داده می‌شود و روابط عمومی راه‌آهن شمال در این زمینه فعالیت‌های زیادی کرده است.
چه انتظاری از راه آهن و مردم در این باره دارید؟
راه آهن در این زمینه زحمت خود را می‌کشد، شاهد هستیم که در اکثر مسیرهایی که پررفت و آمد است راه آهن دیوار کشی کرده است. اما با همه اطلاع‌رسانی ها و اقدامات انجام شده به نظر می‌رسد که مردم هنوز به میزان خطری که آنها را تهدید می‌کند پی نبرده‌اند و نیاز به آموزش بیشتری دارند.
البته بسیاری هم برای راحتی عبور و مرور ریسک می‌کنند. در قائم شهر و ساری بارها این گونه خطرات به مردم محلی تذکر داده شده و حتی در طول خط بیلبوردها و بنرهایی هم برای اطلاع‌رسانی در مسیر زده شده است. اما متاسفانه بازهم چنین اتفاقاتی تکرار می‌شود. به نظر می‌رسد که افزایش اطلاع رسانی ضروری است.
