شاپور ارصلانی، مدیر کل راه‌‌آهن آذربایجان در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در خصوص روند جابه‌جایی مسافر و بار در این حوزه اظهار داشت: درخصوص روند بارگیری نسبت به سال گذشته عملکرد خوبی داشته‌ایم و امسال هم عملکرد در ۵ ماه گذشته نسبت به مدت مشابه شاهد یک روند صعودی و مثبت هستیم. سال گذشته ۲.۳ درصد کل بار شبکه ریلی را تامین کردیم که برای آذربایجان یک رکورد به حساب می‌آید.

وی افزود: در سال جاری هم در تناژ بارگیری نسبت به سال گذشته شاهد رشد ۲۵ درصدی هستیم و به عدد ۴۹۱هزار ۸۲۶ تن رسیده‌ایم که ۴۹ درصد رشد را شاهد هستیم. در تن کیلومتر مرزی هم که از اهمیت بسزایی برخوردار است ۸۱ درصد رشد و تن کیلومتر مبدا و مقصد در حمل و نقل داخلی ۱۵ درصد بوده است.

وی ادامه داد: با توجه به این‌که اداره کل راه‌آهن آذربایجان یک اداره کل مرزی است در بخش حمل و نقل خارجی هم بسیار فعال از مبادی رازی و جلفا به سایر کشورها بوده است که در کل در بخش بین‌المللی در واردات و صادرات نسبت به سال‌های گذشته عملکرد مثبتی را در این اداره کل شاهد بوده‌ایم.

ارصلانی با اشاره به بارگیری‌های صورت گرفته در این اداره کل گفت: بعد از سه سال بار مازوت راه افتاد که از تبریز به بندر امام می‌رود. همچنین بار گندم را بعد از دو سال توقف از تبریز به نکا، زاهدان و کرج بارگیری داریم. همچنین امسال توانستیم برای اولین‌بار کنستانتره طلا را از تبریز بارگیری و به صورت ترکیبی به بندرعباس ارسال کنیم. واگن‌های اول این بار رفته است و در انتظار مجوز کلی هستیم که جابه‌جایی این بار ادامه داشته باشد.

وی ادامه داد: همچنین کنستانتره مس از معدن سونگون که طولانی‌ترین بار صادراتی کشور است از تبریز به بندرعباس بارگیری می‌شود. در کنار این بارها موفق به جذب یک بار دیگر از معدن مس انجرد شدیم که کنستانتره آن به اهر می‌آید و تاکنون ۳۲ واگن به عنوان نمونه بارگیری و به بندرعباس اعزام شد. برای این بار هم منتظر مجوز هستیم تا همچنان تداوم داشته باشد. صادرات بار قیر به ترکیه که در حال حمل است و همچنین بار کربنات سدیم از محور جدیدالاحداث مراغه به ارومیه هم باید ذکر شود. این بار کربنات سدیم که در مراغه بارگیری می‌شود که امیدواریم با کمک‌ راه‌آهن خط فرعی آن متصل شود چرا که ۱۰۰هزارتن بار در سال دارند که در مجموع همه این موارد نشان دهنده این هستند که در بخش صادرات رشد چشمگیری داشته‌ایم.

عملکرد مناسب در حوزه جذب مسافر

ارصلانی در ادامه با اشاره عملکرد مثبت این اداره کل در حوزه جذب مسافر اظهار داشت: درخصوص جذب مسافر و سفرهای خارجی امسال بعد از ۵ سال قطار تبریز – وان با توجه به جلساتی که در سطح مدیرعامل راه‌آهن با طرف ترک برگزار شد راه‌اندازی کردیم. این قطار هفته‌ای یک بار رفت و برگشت دارد و در جذب مسافر خوب بوده است.

وی ادامه داد: البته با توجه به شرایط سختی که در بازار ارز موجود است و روی جذب مسافر هم تاثیرگذاشته به آمار دلخواه خودمان در این خصوص نرسیده‌ایم اما در حال حاضر ۴ سالن از تبریز به وان حرکت می‌کند که از ۲۵ درصد ظرفیت آن استفاده می‌شود که امیدواریم با تداوم کار شاهد رشد خوبی در جذب مسافر باشیم.

شرایط ایمن قطارهای مسافری

مدیرکل راه‌آهن آذربایجان در ادامه با اشاره به میزان عمر بالای ناوگان ریلی در این منطقه گفت: متاسفانه عمر ناوگان ما بالا بوده و اکثر قطارهای مسافری که در استان سیر می‌کنند و تحت نظارت اداره کل راه‌آهن آذربایجان هستند، بالای ۳۰ سال عمر دارند. فعلا با حفظ شرایط ایمنی این قطارها اجازه سیر دارند که با مکاتبات انجام شده به دنبال در اختیار گرفتن واگن‌ها با عمر کمتر برای جلب رضایت مشتریان هستیم.

وی افزود: درحال حاضر ۱۲ رام قطار از اداره کل راه‌آهن آذربایجان اعزام می‌شوند که این قطارها از مبدا تبریز به مراغه، تبریز – مشهد، تبریز – تهران، مراغه – تهران و جلفا به سلماس و وان است که در خط سیر قرار دارند و مسافر از آنها اعزام می‌شوند.

آذربایجان پیشتاز در حمل و نقل حومه‌ای ریلی

شاپور ارصلانی درخصوص اقدامات صورت گرفته در حمل و نقل حومه‌ای ریلی با تاکید بر پیشتاز بودن اداره کل راه‌آهن آذربایجان شرقی به عنوان یکی از ادارات پیشتاز در این حوزه اظهار داشت: به عنوان یک اداره کل پیشتاز در این خصوص توافقات خوبی با مناطق مختلف انجام دادیمو پتانسیل خیلی بالایی در استان و تبریز در این زمینه موجود است. قطار تبریز – تربیت معلم را داریم که استقبال خوبی از آن صورت می گیرد.

وی ادامه داد: این یک قطار دانشجویی است که اکثر اوقات با ۱۰۰ درصد ظرفیت حرکت می‌کند و ۸۰۰ مسافر را جابه‌جا می‌کند. برای این خط دو رام قطار ریل باکس اعزام می‌کنیم که گاها در این مسیر خوب یک قطار کمکی هم اعزام می‌شود. در این حوزه همکاران ما در بخش مسافری کارهای خوب دیگری هم انجام داده‌اند. یکی از این کارها قطارهای رایگان در منطقه ارس است که در چندین مرحله و فاز با قبول ۱۰۰درصد هزینه از سوی منطقه آزاد قطارها اعزام می‌شود. در ایام نوروز ما روزی ۲ هزار مسافر را جابه‌جا کردیم و بعضی اوقات هم براساس توافقنامه صورت گرفته با منطقه آزاد قطار کمکی هم گذاشتیم که تا پایان جشنواره تابستانی هم ادامه دارد.

ارصلانی گفت: قطار توریستی برای مراغه‌گردی را در دو مرحله در این خصوص به اجرا گذاشتیم که با استقبال خوبی مواجه شد. این قطار از تبریز با ۹۰ درصد ظرفیت به مراغه حرکت می‌کند که یک روز رفت و یک روز برگشت است. در این زمینه به قطار حومه‌ای تبریز به سلماس هم باید اشاره داشت که یک روز در میان اعزام می‌شود. در ایام نوروز هم قطار تبریز به رازی را راه انداختیم که در نبود قطار تبریز – وان از آن استفاده کردیم.

آخرین وضعیت راه‌آهن میانه – تبریز

مدیرکل راه‌آهن آذربایجان درخصوص آخرین وضعیت راه‌آهن میانه – تبریز گفت: این بخش در اختیار معاونت ساخت است اما با توجه به اقدامات صورت گرفته و مشاهدات عینی از میانه به بستان‌آباد ریل‌گذاری انجام شد و کار در مرحله عملیاتی و تکمیل است. کار زیربنایی ۸۵ درصد تا ۹۰ درصد پیشرفت داشته است و در سال‌ گذشته کار به خوبی پیش رفته است.

وی افزود: محور مهاباد به ارومیه پیشرفت بهتری داشته است و در دو بازدیدی که در خدمت آقای نوبخت و معاونان وزیر راه و شهرسازی و همچنین مدیرعامل راه‌آهن بودیم بخش ساختمانی ایستگاه نقده و ارومیه تکمیل شده و کمی از کارهای تاسیساتی و ساختمان‌های جانبی مانده است که در حال انجام کار هستند. از لحاظ خطی هم ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته که امیدواریم هرچه زودتر برای خدمت‌رسانی تحویل داده شود.

توسعه دو برابری ایستگاه تبریز

بحث توسعه ایستگاه تبریز دیگر مبحثی بود که شاپور ارصلانی ، مدیرکل راه‌آهن آذربایجان در مورد آن گفت: درخصوص توسعه ایستگاه تبریز کار را در سه فاز طراحی کردیم که این کار در سال گذشته انجام گرفت. ایستگاه قدیمی دوبخش اداری و مسافری داشت و کل اداره کل راه‌آهن آذربایجان در ایستگاه تبریز قرار داشت. در این خصوص با توجه به ساختمان‌هایی که برای بخش اداری ساخته شد فضا آزاد شد.

وی ادامه داد: فاز نخست اضافه شدن ۴۰۰ متر مربع به فضای ایستگاهی بود. در فاز دوم هم که الان در حال بهره‌برداری هستیم ۱۱۰۰ متر دیگر به فضای ایستگاهی اضافه شد که به این ترتیب فضای ایستگاه تبریز از ۱۶۰۰ متر به ۲۷۰۰ متر افزایش یافت که یک جهش خوب بود. فاز سوم و نهایی هم پیمانکار بخش عملیات و اجرا را شروع کرده که در آن ۵۰۰ متر دیگر به ایستگاه اضافه خواهد شد و کلیه فضاهای جانبی مازاد حذف و ایستگاه تبریز در کل مسافری شد.

ارصلانی در مورد داشتن برنامه درخصوص افزایش تعداد ایستگاه‌ها در این منطقه گفت: احتیاجی به ایستگاه جدید نداریم چون با توجه به برآورده شدن بحث بار و مسافر با ایستگاه‌های موجود حتی اگر محور میانه – بستان آباد هم اضافه شود بازهم نیازی به ایستگاه جدیدی نداریم.

نگاه به ویژه به TOD

شاپور ارصلانی در ادامه با اشاره به اقدامات و نگاه ویژه به طرح توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی (TOD) گفت: در زمینه TOD سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در راه‌آهن فعال است. چند طرح به مرکز معرفی شده و در تبریز، جلفا و سهلان فضاهای خوبی در مسیرها برای سرمایه گذاری وجود دارد. در مسیر تبریز به جلفا مذاکرات زیادی با منطقه آزاد ارس بابت کاهش زمان فعلی انجام گرفته است و با جذب مشاور طرح اولیه آن تهیه شده است.

وی ادامه داد: در این خصوص منتظر به نتیجه رسیدن مذاکرات با منطقه آزاد ارس هستیم. با این حال در بحث سرمایه‌گذاری به صورت فراخوان عمومی برای جلفا و تبریز اقدام شده است تا بحث محوطه‌های تجاری، هتلینگ ورزشی و تفریحی که مشخصات اولیه آنها تهیه شده است سرمایه‌گذار جذب شود.

این مقام مسئول گفت: بدون شک TOD نقش بسزایی در رشد و پیشرفت استاندارد. راه‌آهن تبریز و ایستگاه جلفا در بهترین محدوده شهری از نظر ترددی و مکانی قرار دارند که نزدیک به ۴ کیلومتر جاده اصلی کمربندی جاده ترانزیت با راه‌آهن اشتراک دارند که از نظر جذب سرمایه‌گذاری می توان به بهترین شکل کار کرد. در جلفا هم که در منطقه آزاد تجاری قرار دارد در بهترین منطقه شهر و در میدان آن دو زمین در خیابان اصلی داریم که می‌شود از آن به بهترین شکل و به صورت بهینه بهره برد.

روند اتصال مناسب به چشمه‌های صنعتی بار در استان

مدیرکل راه‌آهن آذربایجان با اشاره به رشد مناسب در استان بابت اتصال به چشمه‌های بار اظهار داشت: در این خصوص تلاش‌های زیادی در استان شده و چشمه‌های صنعتی به خوبی شناسایی شده‌اند. در این زمینه جلسات زیادی برگزار و اطلاعات آن به تهران منعکس شده است. فولاد شاهین بناب، کارخانه آرد ارس مهر، کربنات سدیم از جمله شش مرکز بار عمده شناسایی شده‌ در استان هستند که شناسایی و اطلاعات آنها در اداره کل به اداره کل بازرگانی گزارش شده است.

وی افزود: با این حال در این مسیر بعضا با یکسری مشکلات مثل پل‌ها و آبروهای مسیر هستیم چون این نکته قابل ذکر است که همه انشعاب‌ها باید از ایستگاه‌ها باشد. این موانع باید رفع شوند تا در مسیر اتصال به خوبی حرکت کنیم. با توجه به دستورالعمل مشترک بین راه آهن و مناطق صنعتی میزان بار با میزان دلخواه راه آهن باید همخوانی داشته باشد. به هرحال این موارد گزینه‌های خوبی برای جذب مشتری است که دنبال انجام آن هستیم. البته خط آنتنی انتقال فرآورده های نفتی نیز فعال است که در تبریز از آن استفاده کرده و مازوت حمل می‌شود و با پتروشیمی در این خصوص در این مسیر فرعی تبادل بار داریم. این تبادل‌ها در خط‌های فرعی با منطقه صنعتی سهند، تراکتورسازی، شرکت ایری، سیلوی سوفیار و چند مورد دیگر هم برقرار است.

توسعه حمل و نقل عمومی به شهرهای جدید

این مقام مسئول در زمینه توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی به شهرهای جدید با اشاره به اقدامات صورت گرفته، گفت: در این خصوص تفاهم نامه‌ای با دانشگاه آزاد و شهرداری ایلخچی منعقد شد. با کسب مجوزها چون راه‌آهن خیلی کم اجازه تاسیس و احداث سکوی جدید را در بلادها می‌دهد اما با توجه به نگاه توسعه‌ای بابت قطارهای حومه‌ای دارد سال گذشته مجوز کمیته فنی ایستگاه ها را جهت ایستگاه مسافری ایلخچی گرفتیم. با دانشگاه آزاد و شهرداری ایلخچی جلسه مشترک داشتیم و تفاهم‌نامه ای در این خصوص به امضا رسید. عملیات اجرایی ایجاد سکو شروع  و امیدواریم تا پایان شهریور با توجه به بازگشایی دانشگاه از آنجا بهره برداری داشته باشیم.

وی افزود: در این مسیر بحث کاهش زمان سیر را در خط تبریز – جلفا داشتیم که رقابت زیادی با جاده داریم. جلفا همان طور که مستحضر هستید در آن بیشترین نیروی کار از تبریز و مرند می‌روند و ساکن در آن زیاد نیست. این نیروها از جاده تردد می‌کنند که با توجه به دو طرفه نبودن مسیر در بعضی از بخش‌ها تلفات زیادی داشتیم. به همین خاطر به دنبال این هستیم تا از این ظرفیت بهره برده تا یک خدمت خوب به مردم این منطقه داشته باشیم.

پیشرفت مناسب در مسیر برنامه ششم توسعه در حوزه ریلی

ارصلانی در این خصوص بابت رشد انتقال مسافر و بار از جاده به ریل طبق برنامه ششم توسعه گفت: سال گذشته نسبت به برنامه‌ای که به ما اعلام شد توانستیم ۴۳ درصد از برنامه را محقق کنیم. این مساله با محدودیت‌ که در اداره کل راه‌آهن آذربایجان وجود دارد صورت گرفت چرا که طول جاده از راه‌آهن کمتر است. به همین خاطر در حوزه جاده‌ای از تبریز به تهران بحث ریلی نمی‌تواند از نظر کیلومتری رقابت کند. این عدم رقابت در بحث کرایه هم هست که یک رقابت ناجوانمردانه و سخت است.

وی ادامه داد: با این همه روند روبه رشدی را در تحقق برنامه‌ها شاهد بودیم. همان‌طور که گفته شد تناژ بارگیری نسبت به سال گذشته ۲۵ درصد و نسبت به برنامه ۴۸ درصد رشد داشته که یک گام بزرگ است. تلاش این است که این روند ادامه پیدا کرده و کار بیشتری انجام دهیم. در همین خصوص راه‌آهن تخفیفات خوبی برای بارهای حجیم به مشتریان داده است و در بحث جاده‌ای هم نرخ کرایه یک اتوبوس معمولی از تبریز به تهران نزدیک ۵۰ هزار تومان است در حالی که ما با ۶۰ هزار تومان امکان خواب هم برای آن‌ها فراهم می‌کنیم.

مناطق مناسب در بحث لجستیک و بندر خشک در استان

ارصلانی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در خصوص شناسایی مناطق لجستیک و ایجاد بندر خشک در استان اظهار داشت: در جلساتی که با منطقه آزاد داشتیم بابت بندر خشک تصمیمات اولیه گرفته شد و درخصوص مصوبات چون تنها راه‌آهن نمی‌تواند نظر بدهد منتظر تصمیم‌گیری و نظر دیگر ارگان‌ها هستیم. در این خصوص منطقه آزاد یک منطقه ۵۰ هکتاری را در نظر گرفته که در دو بخش است. در فاز اول که ۱۰ هکتار است و بعد توسعه به تمام ۵۰ هکتار برسد و بندر خشک ایجاد شود.

وی گفت: پتانسیل خوبی در منطقه گمرکی سهلان داریم که هرچند اسم آن را نمی‌توان بندر خشک گذاشت اما عملا تمام کارهای بندر خشک در آن انجام می‌شود. آقای خدابخش اساندار آذربایجان شرقی  به دنبال این هستند که مسیر بستان آباد هرچه زودتر به بهره‌برداری برسد تا هاب لجستیک بستان‌آباد را داشته باشیم که یکی از مناطق صنعتی و معدنی خوب استان است. جلسات ماهانه منظمی در استان برگزار می‌شود که این منطقه هم هم به عنوان هاب لجستیک و بندر خشک مطرح است و امیدواریم مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.