ریل، آینده صنعت حمل و نقل جهان
سوت می کشد و به پیش می رود. ایستگاه به ایستگاه. هرچه توسعه می یابد، استفاده از آن ارزانتر می شود. قیمت فقط یک بعد قضیه است. ایمنی حمل و نقلش بسیار بیشتر از خودرو است. با این وجود در کشور ما، کمتر استفاده شده . شاید دلیلش این باشد که حمل و نقل به مفهوم مدرن و امروزین آن در ایران، جاده پایه شکل گرفت و به همین شکل هم توسعه یافت.
با اینکه در کشور ما ساخت راه آهن سابقه ای بیش از یک قرن دارد و به سال 1260 هجری شمسی باز می گردد اما تا دو سه دهه قبل، محدود به همان خطوطی بود که در عصر پهلوی اول ازجانب آلمانها ساخته شده و بعد بصورت محدود در عصر پهلوی دوم توسعه یافت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با آغاز جنگ تحمیلی ، بخش مهمی از خط آهن نواحی غرب و جنوب ایران که رزمندگان و تسلیحات را به جبهه ها حمل می کرد و از جمله پل های بزرگ این مسیر با جنگنده های رژیم بعث حاکم بر عراق منهدم شد و عملا پس از قبول قطعنامه 598 سازمان ملل و صلح، خط آهن غرب و جنوب کشور نیز از میان رفته بود.
با شروع عصر سازندگی توجه ویژه ای به حمل و نقل ریلی در کشور شد و عملا کشور به سمت گسترش خطوط آهن و ایجاد کریدورهای مختلف شرقی – غربی و شمالی – جنوبی رفت.
در همان دوره راه آهن ایران از طریق مرز سرخس و تجن با کشورهای همسایه مرتبط شد و تلاش برای ساخت محور بندرعباس آغاز شد.
با وجود اولویتهای زیاد کشور برای بازسازی های ناشی از جنگ اما، گاهی اولویت حمل و نقل ریلی در لابلای سیاستگذاریها و اولویتها فراموش شد. خصوصا اینکه چنانکه قبلتر گفته شد و با وجود سوخت ارزان، انگیزه حمل بار از طریق ریل بجای جاده کمتر و کمتر می شد.
همزمان با هدفمندی یارانه ها در دوره آغازین دولت نهم اما، بار دیگر لزوم توجه به حمل بار و مسافر از طریق ریل، بیشتر نمایان شد و زمزمه هایی درگرفت که بار باید بجای حمل روی جاده از طریق ریل حمل شود.
با تشدید تحریمها علیه ملت ایران در سالهای بعدی ، صاحبان بار و ترانزیت ترجیح دادند که یک بار دیگر بار و کالای خود را از مسیری جز ایران انتقال دهند و نبود تقاضا برای ترانزیت از یک سو و بسته بودن دست دولت در سرمایه گذاری داخلی و تزریق سرمایه های خارجی از طریق فاینانس به حمل و نقل ریلی از سوی دیگر، بار دیگر این طرح های توسعه ای را بسیار محدود کرد. عملا در سراسر کشور، سالانه چیزی کمتر از دویست کیلومتر خط آهن ساخته می شد.
در سالهای استقرار دولت یازدهم و تلاش دولت برای کاهش تحریمها و حل موضوع هسته ای از طریق پذیرش برجام و توافق با گروه 5+1 ، طبیعت اقتصاد اقتضا می کرد که صاحبان بار و ترانزیت بار دیگر کوتاهترین و باصرفه ترین مسیر شرق به غرب و شمال به جنوب جهان یعنی ایران را برگزینند.
سخنگوی دولت و رئیس سازمان برنامه و بودجه در جلسه مشترک به تاریخ اول آبان 1396 با وزیر و معاونان وزارت راه و شهرسازی صریحا گفت: یکی از خواسته ها و درخواستهای کشورهای خارجی و خصوصا همسایه از دکتر روحانی رئیس جمهور در دیدارهای دو و چند جانبه تکمیل کریدورهای ریلی ایران بین شرق و غرب و شمال – جنوب بوده تا بتوانند بار خود را از طریق خط آهن ایران تا خلیج فارس حمل کنند.
